سلام به دوستان عزیز. در این درس دومین نوع از انواع فعل های گذشته یعنی گذشته ی کامل Perfekt رو بررسی می کنیم. با ما همراه باشید.
در دروس قبلی با نوع اوّل افعال گذشته یعنی افعال در گذشته ی ساده Präteritum آشنا شدیم. در درس امروز قراره گذشته ی کامل یا همون Perfekt رو براتون توضیح بدم که یکم سخت تر از حالت قبله و بسیار بسیار کاربردی تر. بذارید اینطوری بگم که بجز چند فعل خاص، مردم آلمانی زبون ترجیح می دهند برای تمامی افعال گذشته از گذشته ی کامل استفاده کنند و این موضوع باعث شده یادگیریه این مبحث بسیار ضروری باشد.
برای مثال به جمله های زیر توجه کنید:
من دیروز به تهران رفتم.
Ich ging gestern nach Teheran.
من دیروز به تهران رفته ام.
Ich bin gestern nach Teheran gegangen.
جمله ی اوّل گذشته ی ساده است و ما از فعل ging در حالت Prät. استفاده کرده ایم. در جمله ی دوم که گذشته ی کامل است چند تا کار انجام دادیم:
اوّل اینکه بجای صرف فعل gehen از فعل sein استفاده کرده و اون رو برای فاعلمون یعنی ich صرف کرده ایم.
در قدم بعدی از Partizip II یا همون Partizip Perfekt فعل که در زبان فارسی بعضاً بهش اسم مفعول فعل هم می گن استفاده می کنیم. در اینجا فعل ما gehen ، و p. P فعل ما gegangen می باشد. این کلمه باید بره به انتهای جمله و بعنوان آخرین کلمه بیاد.
حال به مثال بعدی توجه کنید:
او دیروز خودکار را خرید.
Er kaufte gestern den Kugelschreiber.
او دیروز خودکار را خریده است.
Er hat gestern den Kugelschreiber gekauft.
در این مثال ها هم جمله ی اوّل گذشته ی ساده است و ما از فعل kaufte در حالت Prät. استفاده کرده ایم. در جمله ی دوم که گذشته ی کامل است چند تا کار انجام دادیم:
اوّل اینکه بجای صرف فعل kaufen از فعل haben استفاده کرده و اون رو برای فاعلمون یعنی er صرف کرده ایم.
در قدم بعدی از Partizip II یا همون Partizip Perfekt فعل که در زبان فارسی بعضاً بهش اسم مفعول فعل هم می گن استفاده می کنیم. در اینجا فعل ما kaufen و p. P فعل ما gekauft می باشد. این کلمه باید بره به انتهای جمله و بعنوان آخرین کلمه بیاد.
حالا بهتون فرمول کلی ساخت گذشته ی کامل رو می گم:
| جایگاه اوّل | جایگاه دوم | جایگاه سوم تا ماقبل آخر | جایگاه آخر | |
| … | فعل haben یا seinصرف شده با توجه به فاعل جمله | … | اسم مفعولPartizip Perfek | .؟! |
| Ich | bin | gestern nach Teheran | gegangen | . |
| Er | hat | gestern den Kugelschreiber | gekauft | . |
توجه کنید که برای ما مهم اینه که توی جایگاه دوم باید فعل صرف شده ی haben و یا sein و در جایگاه آخر جمله باید p. P فعل بیاید. اینکه توی جایگاه اوّل و توی جایگاه بین فعل و اسم مفعول چی بیاد برای ما مطرح نیست. اونجا می تونه فاعل جمله بیاد یا قید زمان بیاد…
حالا می رسیم به اوّلین مساله ی مهم توی این بحث:
haben یا sein ؟؟؟؟ مساله این است!!
اینکه باید از فعل haben برای ساختن گذشته ی کامل perfekt استفاده بشه یا sein مساله ای است که اکثر آلمانی آموزان عزیز اوّلش باهاش سر و کلّه می زنند. نظر شخصی من اینه که به محض اینکه یک فعل جدید می بینید همون موقع توی دیکشنری بگردید ببینید که برای ساختن گذشته ی کاملش به haben احتیاج است یا sein .
البته یک سری راهنمایی ها وجود دارند که می تونند توی پیدا کردن راه حل کمکتون کنند. با هم چند تا از مهم هاشون رو بررسی می کنیم:
افعالی که در گذشته ی کامل معمولاً haben احتیاج دارند:
– همه ی افعالی که برای استفاده از آنها به مفعول آکوزاتیو نیاز است.
Ich habe das Buch gelesen.
من کتاب را مطالعه کردم.
– تمامی افعال انعکاسی که به ضمایر انعکاسی نیاز دارند. (این فعل ها در آینده درس داده خواهند شد!)
Gestern hat er sich nicht gewaschen.
او دیروز خودش رو نشسته بود.
– همه ی افعال وجهی Modalverben که البته این فعل ها اکثراً در حالت Prät. استفاده می شوند و گذشته ی کامل آنها به ندرت به کار می آید.
Das habe ich nicht gewollt.
من این را نخواسته بوده ام.
– خیلی از افعال دیگه… باید توجه کنید افعالی که برای perfekt شدن از haben استفاده می کنند به مراتب بیشتر از sein هستند!
افعالی که در گذشته ی کامل معمولاً sein احتیاج دارند:
– افعالی که به تغییر مکان چیزی یا کسی اشاره داشته باشند.
Meine Freunde sind um 10:00 angekommen.
دوستان من راس ساعت ده رسیده اند.
– افعالی که به تغییر وضیت چیزی یا کسی اشاره می کنند.
Deine Frau ist schon mit 33 Jahren gestorben.
زن تو در سی و سه سالگی فوت کرده است.
– و افعال مهم جدول زیر:
| مصدر فعل | Infinitiv | PII پارتیسیب دو |
| بودن | sein | gewesen |
| شدن | werden | geworden |
| اتفاق افتادن | passiren | passiert |
| رخ دادن | geschehen | geschehen |
| ماندن | bleiben | geblieben |
| موفق شدن | gelingen | gelungen |
حالا نوبت دومین مساله ی مهم این مبحث است:
کلمه ی Partizip II یا همان PerfektPartizip که با نشانه ی اختصاری p. P یا PII یا حتی P2 نشان داده می شود و در زبان فارسی بعضاً اسم مفعول نامیده می شود، کلمه ای است که از فعل ساخته شده و بجز استفاده برای ساختن جمله ی گذشته ی کامل Perfekt برای مسائل دیگری کاربرد دارد که توی این درس به آنها نمی پردازیم.
و امّا اینکه این کلمه چگونه ساخته می شود؟
این کلمه نیز مانند بسیاری از مسائل دیگر در زبان آلمانی برای ساخته شدن از قوانین خاصّی تبعیت می کند امّا ما زبان آموزان به این مسائل کاری نداریم و به سادگی بعد از دیدن هر فعل جدید به دیکشنری مراجعه کرده و می بینیم که p. P این فعل به چه شکل است. این کار به مراتب آسان تر و سریع تر است تا اینکه بخواهیم طبق فرمول های مختلفی که در بعضی کتاب ها و جزوه ها وجود دارد، p. P فعل مورد نظر را حدس بزنیم. پس راه حلّ هوشمندانه ی ما: به دیکشنری مراجعه کنید، اسم مفعولِ فعل مورد نظر را یاد گرفته و حفظ کنید!!
البته یه چیز فراموش نشود: خیلی از Partizip II ها در ابتدا ge دارند و یا در انتها حرف t. هر چند این موضوع همیشه صحت ندارد!
در ادامه با زدن چند تا مثال از افعال گذشته ی ساده Perfekt براتون این مساله ها رو بیشتر جا می اندازیم. مطابق معمول با مثال ساده تر شروع می کنیم و ذره ذره سخت ترش می کنیم:
Meine Frau ist letzte Woche 89 Jahre alt geworden.
زن من هفته ی گذشته هشتاد و نه ساله شده است.
Er hat sein Auto verkauft.
او ماشینش رو فروخته است.
Wir sind gestern ins Freibad gegangen.
ما دیروز در استخر روباز رفته ایم.
Sie haben in der Schule nichts gelernt.
اونها توی مدرسه هیچی یاد نگرفته اند.
Du hast das nicht gedurft.
تو اجازه ی آن را نداشته ای.
Meine Mutter hat in den USA studiert.
مادر من در آمریکا تحصیل کرده است.
Habt ihr nicht meinen Junge gesehen?
شماها پسر من رو ندیده اید؟
Mein Sohn ist schnell gelaufen.
پسر من به سرعت دویده است.
Mein Hund ist heute wieder angekommen.
سگ من امروز دوباره برگشته است.
